Diş hekimliğinde doğru tedaviyi uygulamak için doğru tanı konması gerekir. Tanı koymada çeşitli muayene yöntemleri mutlaka radyografi ile desteklenmelidir. Ancak çoğu hasta tek dişlik (periapikal), tüm çeneleri gösteren (panoramik) ya da üç boyutlu (dental volumetrik tomografi) filmleri çektireceği zaman radyasyon alacağı için çekinir.
Diş hekimliğinde kullanılan filmler :
Periapikal filmler birbirine komşu 2-3 dişi ve diş çevresindeki dokuları gösteren filmlerdir. Panoramik filmler alt ve üst çeneleri bir arada gösterir. Dental volumetrik tomografiler (DVT) diş hekiminin istediği tek bir bölgeyi ya da tüm çeneyi üç boyutlu olarak görüntüleme olanağı verir. Her filmin kullanım alanı ve amacı ayrıdır. Doğru tanının konması için gereken görüntüleme yöntemi diş hekimi tarafından belirlenir.
Panoramik filmler tedavi planlamasında sıklıkla başvurulan filmlerdir. Tüm dişler, çene kemikleri, maksiller sinüsler, çene eklemi hakkında iki boyutlu bilgilerin elde edilmesinde oldukça önemlidir. Eğer 2-3 diş hakkında daha detaylı bilgiye ihtiyaç duyulursa panoramik film periapikal filmler ile desteklenebilir.
Çene kemikleri ve dişler hakkında üç boyutlu veriler implant planlaması, gömülü dişlerin pozisyonlarının değerlendirilmesi, diş köklerinin sinüsler ile ilişkisi, kist/tümör cerrahisi vb. bazı durumlarda gereklidir. DVT tıpta kullanılan bilgisayarlı tomografiye göre 6-10 kat daha az radyasyon verir. Rutinde her hastadan istenen bir tetkik olmamakla beraber üç boyutlu görüntü vermesi sebebiyle diğer tekniklere göre üstünlükleri vardır.
Diş filmlerinden alınan radyasyon miktarı :
Ülkemizde hastalar için izin verilen tıbbi tetkik dozu 1 miliSievert (mSv)’dir. Periapikal filmlerin radyasyon dozu 0.001-0.008 mSv iken panoramik filmlerde bu doz 0.004-0.03 mSv olarak belirlenmiştir. DVT’de alınan radyasyonun dozu görüntülenen bölge ve alan genişliğine göre farklılık gösterir. DVT’de alınan radyasyon dozu 0.05-0.1 mSv arasındadır. Bu dozlar güvenilir olmakla beraber hastanın maruz kalmış olabileceği farklı tedavilere ait radyasyon miktarının sorulması gerekir.(https://www.iaea.org/resources/rpop/health-professionals/dentistry/radiation-doses)
Diş filmleri ile alınan radyasyon miktarını günlük hayatımızda aldığımız arka plan radyasyonu ile karşılaştıralım. Arka plan radyasyonu Dünya’da yaşayan herkesin maruz kaldığı, doğal ve suni kaynaklardan yayılabilen ve her yerde bulunan iyonlaştırıcı ışınımdır. Periapikal film ile alınan radyasyon günlük 7 saatlik, panoramik radyografiler ise 2 günlük doğal radyasyona eşdeğerdir.
Diş filmleri alınırken radyasyondan korunmak için kurşun önlük ve tiroit koruyucu kullanılır. Tiroit koruyucu görüntüde bozulma yaratacağı için ağız dışı görüntüleme yöntemlerinde kullanılmaz.