Bruksizm diş sıkma ya da gıcırdatma olarak tanımlanır. Sadece yetişkinlerde değil çocuklarda da karşılaşılabilen bir rahatsızlıktır. Sabah uyandığınızda yüzünüzde, baş-boyun bölgesinde ve çenenizde ağrı, çene eklemlerinizde hassasiyet, ağız açıklığında kısıtlılık gece uyurken dişlerinizi sıktığınızın göstergesi olabilir. Kimi zaman diş gıcırdatma sırasında çıkarılan sesler de eşlerin veya yakınların farkına vardığı bir semptom olabilmektedir.

Sebepleri nelerdir ?

Çocuklarda dişlerin sürme dönemlerinde bruksizme rastlanabilir. Bu geçici bir süreç olup dişlerin sürmesini takiben ortadan kaybolur. Kimi zaman çocuklarda sinüsit ya da geniz akıntısına sebep olan durumlar da diş sıkmayı tetikleyebilir.

Yetişkinlerde diş sıkmaya neden olan faktörleri kabaca psikolojik ve sistemik olarak ikiye ayırabiliriz. Günümüz koşullarında stres ve stresin tetiklediği çeşitli obsesif eğilimler bruksizmin artmasına sebep olmaktadır. Sistemik sebepler arasında ise sindirim sistemini ilgilendiren bazı rahatsızlıklar ve nörolojik hasarlar sayılabilir.

Dişlere bağlı bazı problemler de kendisini diş sıkma ile gösterebilir. Olması gerekenden alçak ya da yüksek yapılmış dolgu ve protezler, dişlerin kapanış bozuklukları, ortodontik düzensizlikler bruksim ile sonuçlanabilir.

Diş sıkma tanısı nasıl koyulur ?

Çene ekleminde ağrı, çiğneme kaslarında spazm ve hassasiyet, baş-boyun ağrıları, ağız açıklığında kısıtlılık, ağzı açıp kaparken eklemden ses gelmesi, diş boylarında kısalma ve dişlerde çatlaklar diş sıkma tanısı koymada önemli bulgulardır. Ayrıca çenenin iki yanında bulunan ve masseter adı verilen kasta oluşan hipertrofi sebebiyle yüzün daha köşeli bir hal aldığı gözlenebilir. Kimi zaman çene eklemindeki ağrılar kulağa yansıyabilir. Tanı koymada diş hekimi muayenesi çok önemlidir.

Diş sıkma nasıl tedavi edilir ?

Diş sıkma tedavisinde öncelikle sebep olan faktörün ortadan kaldırılması gerekir.

Eğer stres kaynaklı bir bruksizmden bahsediyorsak önce stresin kontrol altına alınması gerekir. Dişlerdeki kapanış bozuklukları ya da düzeltilmesi gereken restorasyonların tedavisi ise dişsel kaynaklı bruksizmi önleyecektir.

Akut spazm durumlarında kas gevşeticiler ve sıcak uygulamaları ile kasların gevşemesi sağlanabilir. Ancak bu yalnızca geçici bir çözümdür, asıl tedavi sebebin ortadan kaldırılması ile mümkün olacaktır.

Diş sıkmanın verdiği zararları engellemek ve daha fazla probleme yol açmasının önüne geçmek adına gece uyurken takılan şeffaf plaklar veya splintler yapılabilir. Bu apareyler diş sıkma sonucu oluşan kuvvetlerin dişlere zarar vermesini engeller. Splintler ile çenenin daha rahat bir pozisyon alması sağlanır ve diş sıkmanın önüne geçilir. Ayrıca masseter kasına uygulanacak botulinum toksin (botoks) enjeksiyonları ile kasların gereğinden fazla kasılması engellenir ve mevcut hipertrofinin azalması sağlanır.

Tedavi edilmezse nelere sebep olur ?

Diş sıkmanın tedavi edilmediği durumlarda dişlerde, çiğneme sisteminde ve kaslarda problemler ile karşılaşılır.

Diş boylarında aşınmaya bağlı kısalmalar, dişlerdeki kırıklar ve çatlaklar, aşırı kuvvet sonucu diş sinirlerinin canlılığını yitirmesi ve lezyonlara sebep olması, estetik problemler dişlerde oluşacak problemlerin bir kısmıdır.

Çiğneme sistemindeki zararlar ise çene ekleminde oluşan deformiteler, ağız açma-kapamada zorlanma, çene ekleminde ses ve kilitlenme şeklinde görülebilir.

Diş sıkmaya bağlı olarak çiğneme kaslarında ağrı, spazm, hipertrofi gözlenir. Ayrıca çenenin iki tarafındaki masseter kasında hipertrofiye bağlı asimetriler ve baş-boyun kaslarının da etkilenmesi ile ağrılar gelişebilir.