Diş çürüğü yapan besinler dendiğinde herkesin aklına ilk gelen suçlu şekerdir. Bu aslında doğru bir düşünce olmakla beraber diş çürüklerinin tek sebebinin şeker olmadığı unutulmamalıdır.

Diş Çürüğü Yapan Besinler Nelerdir ?

Çürüğe yol açan besinler karyojenik besinler olarak adlandırılır. Karyojenik besinler ağız içinde fermente olabilen (sindirilebilen) ve bakteriler tarafından kullanılabilen karbonhidratları içerir. Bakterilerin karbonhidratı sindirmesi sonucu oluşan asit diş yapısını zayıflatır ve çürüğe sebep olur.

Bir yiyeceğin karyojenik etkisi pek çok faktöre bağlıdır. Bunlar besinin formu, ağızda kalma süresi, ne sıklıkta tüketildiği, beraberinde tüketilen yiyecek ve içecekler olarak sınıflandırılabilir. Burada unutulmaması gereken nokta bu gıdaların dişi tek başına çürütmediğidir. Çürük oluşumu için diş yüzeyinde bakterilerin bulunması, bu bakterilerin metabolize edebileceği karbonhidratların tüketilmesi ve bakterilerin karbonhidratı sindirmesi sonucu açığa çıkan asitin diş yüzeylerine belli bir süre teması gerekir. Bakteri, karbonhidrat ve süre bir arada bulunmadığında diş çürüğü riski de önemli ölçüde düşmektedir.

Diş çürüğü yapan besinler şeker içeren atıştırmalıklar, cips, gofret, asitli içecekler, unlu mamüller olarak sayılabilir. Bunun yanında özellikle bebeklik ve ilk çocukluk döneminde biberon çürüklerine sebep olan süt de laktoz denilen süt şekeri sebebiyle diş yüzeyine uzun süre temas ettiğinde karyojeniktir.

Diş Dostu Besinler Nelerdir ?

Diş çürüğüne etkisi olmayan besinler karyostatik, çürüğü engelleyici besinler ise anytikaryojenik olarak adlandırılır. Karyostatik besinler bakteriler tarafından sindirilemedikleri için diş çürüğüne etki etmezler. Bu besinler arasında yüksek proteinli gıdalar, yağlar, çiğ sebzeler gibi posalı ve düşük şeker içerikli yiyecekler, yüksek yağlı tohumlar (yer fıstığı gibi) bulunur. Antikaryojenik besinler ise çürük yapıcı besinlerden önce tüketildiğinde çürük yapıcı besinlerin etkisini azaltan yiyeceklerdir. Özellikle peynir kazein, kalsiyum, fosfat içeriği ile hem asitlerin etkisini nötralize eder hem de diş yüzeyindeki mineral kaybını yerine koyar.

Diş çürüklerinin önlenmesinde yüksek protein ve mineral açısından zengin, uzun çiğneme gerektiren gıdaların tüketimi önemlidir. Ayrıca karyojenik gıdaların tüketimi sonrası asit oluşumuna sebep olacak bakterilerin fırçalama ve diş ipi kullanımı ile uzaklaştırılması gerekir. Diş yüzeylerine asitin temas edeceği süreyi en aza indirgeyerek çürük oluşumunun önüne geçilebilir.